Trình độ văn hóa là thông tin quan trọng trong sơ yếu lí lịch của người lao động. Tuy nhiên nhiều người hiện nay vẫn nhầm lẫn giữa trình độ văn hóa và chuyên môn hay băn khoăn trình độ văn hóa ghi đại học hay 12/12. Vậy đâu mới là cách ghi chính xác?
Vậy trình độ văn hóa là gì? Trình độ văn hóa ghi đại học hay 12/12? Trình độ văn hóa, trình độ học vấn và chuyên môn khác nhau như thế nào? Kê khai trình độ trong sơ yếu lí lịch như thế nào là chính xác? Cùng tìm hiểu qua bài viết sau của bejob.vn.
Contents
1. Trình độ văn hóa là gì?
1.1. Trình độ văn hóa là gì?
Trình độ văn hóa là thuật ngữ được hiểu theo theo nhiều góc độ khác nhau. Cũng vì vậy, tiêu chuẩn về trình độ văn hóa trong công chúng cũng vô cùng đa dạng. Có người hiểu và đánh giá dựa trên phẩm chất đạo đức, cũng có người căn cứ theo trình độ học vấn.
Tuy nhiên, với phạm vi trình độ văn hóa được quy định trong hồ sơ xin việc hay sơ yếu lý lịch, cách hiểu và tiêu chuẩn đánh giá được quy định theo một thể thống nhất. Theo đó, trình độ văn hóa được hiểu và đánh giá dựa trên trình độ, cấp độ được tiếp nhận và hoàn thành chương trình giáo dục văn hóa phổ thông chung trên toàn quốc (tiểu học 5/12, trung học cơ sở – 9/12, phổ thông 12/12).
1.2. Theo quy định chung, có bao nhiêu loại trình độ văn hóa hiện nay
Với cách tiếp cận như trên, trình độ văn hóa hiện nay được chia thành 4 cấp bậc chính như sau:
- Mù chữ: Trường hợp chưa được tiếp cận giáo dục nền tảng, chưa biết kỹ năng đọc viết tiếng Việt cũng như tính toán cơ bản.
- Tiểu học (5/12): Những cá nhân đã hoàn thành chương trình giáo dục tiếp học (lớp 5 hoặc cấp học tương đương).
- Trung học cơ sở (9/12): Những cá nhân đã hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông, cấp trung học cơ sở (tức đã học xong lớp 9 hoặc cấp học tương đương).
- Trung học phổ thông (12/12): Những cá nhân đã hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông, cấp trung học phổ thông (tức đã học xong lớp 12 hoặc bậc học tương đương).
Tại sao bejob đề cập tới bậc học tương đương? Hiện nay chúng ta tiếp cận khung cơ cấu hệ giáo dục phổ thông với 12 năm học ( 5 năm tiểu học, 4 năm trung học cơ sở và 3 năm trung học phổ thông). Nhưng giai đoạn trước 1990, khung giáo dục phổ thông được quy định là 10 (4 năm cấp 1, 3 năm cấp 2 và 3 năm cấp 3), 11 hoặc 12 năm. Thậm chí, khung giáo dục giữa miền Bắc và miền Nam cũng có sự khác nhau. Do đó, với những ai tiếp nhận chương trình giáo dục giai đoạn trước (không phải khung đào tạo 12 năm), bạn có thể ghi trình độ văn hóa dựa trên nền tảng hoàn thành chương trình học của mình.
Theo hướng dẫn khai sơ yếu lý lịch hiện nay, bạn cần ghi trình độ văn hóa như sau: Ghi rõ đã tốt nghiệp lớp mất, thuộc hệ đào tạo phổ thông nào. Ví dụ: Người tốt nghiệp lớp 9 hệ 12 năm ghi trình độ văn hóa: 9/12, người tốt nghiệp lớp 10 hệ 10 năm ghi trình độ văn hóa 10/10.
1.3. Trình độ văn hóa có ảnh hưởng như thế nào tới quá trình xin việc
Mặc dù chỉ chiếm phần nhỏ không gian trong tập sơ yếu lí lịch, nhưng nội dung trình độ văn hóa có ảnh hưởng quyết định tới quá trình xin việc của ứng viên. Những ảnh hưởng đó bao gồm:
- Trình độ văn hóa là thông tin quan trọng giúp nhà tuyển dụng chọn lọc ứng viên phù hợp với tổ chức.
- Thông qua trình độ văn hóa, nhà tuyển dụng đánh giá được trình độ chuyên môn, năng lực tiếp nhận đào tạo nhanh hay chậm của người lao động đó.
- Phần nào đó thể hiện đạo đức, phẩm chất qua quá trình học tập và rèn luyện trên ghế nhà trường.
- Thể hiện tư duy, trình độ văn hóa đó liệu có phù hợp với xã hội hiện đại và không ngừng phát triển hiện nay hay không.
Tóm lại, trình độ văn hóa sẽ có tính quyết định tới kết quả xin việc của ứng viên, trình độ văn hóa cao hơn sẽ có cơ hội cạnh tranh tốt hơn và được ưu tiên tuyển dụng.
3. Phân biệt trình độ văn hóa và trình độ học vấn, trình độ chuyên môn
Trình độ văn hóa, trình độ học vấn, trình độ chuyên môn là 3 khái niệm mà mọi người hay nhầm lẫn. Nhiều người cho rằng 3 thuật ngữ trên là một, những thực tế chúng có ý nghĩa hoàn toàn khác nhau, cụ thể như sau:
- Trình độ văn hóa: Được sử dụng chủ yếu trong hồ sơ xin việc, hồ sơ nhập học, sơ yếu lí lịch… Quy định ghi trình độ văn hóa trong sơ yếu lí lịch hiện nay cho thấy trình độ văn hóa phản ảnh cấp bậc tiếp nhận và hoàn thành chương trình giáo dục phổ thông của một người. Ngoài khía cạnh trên, trình độ văn hóa còn phản ánh nhận thức văn hóa, lối cư xử và đạo đức của một cá nhân theo quy chuẩn xã hội.
- Trình độ chuyên môn: Phản ánh kiến thức, kỹ năng và kinh nghiệm một người trong một lĩnh vực, ngành nghề cụ thể. Trình độ chuyên môn được tích lũy qua quá trình học tập (có thể theo học tại các trường Trung cấp, Dạy nghề, Cao đẳng, Đại học, Cao học) và thực hành.
- Trình độ học vấn: Phản ánh trình độ, năng lực của một cá nhân trên con đường học tập cũng như mức độ hiểu biết, độ sâu rộng về tri thức của cá nhân đó. Khác với trình độ văn hóa trong hồ sơ xin việc, trình độ học vấn không bị giới hạn trong khung văn hóa giáo dục phổ thông (12/12 hay 10/10). Trình độ học vấn có thể là Cử nhân (hoàn thành chương trình Đại học), Thạc sĩ hoặc Tiến sĩ….
4. Cách ghi trình độ văn hóa trên hồ sơ xin việc làm
4.1. Cách ghi trình độ văn hóa
Ghi thông tin trình độ văn hóa thế nào là quan tâm của nhiều người lao động hiện nay. Thực tế, cách ghi nội dung trên tương đối đơn giản. Căn cứ giúp bạn ghi thông tin trình độ văn hóa trong sơ yếu lí lịch của mình là quá trình học tập của bản thân. Trong đó có hai yếu tố bạn cần quan tâm:
(1) Bạn tiếp nhận khung giáo dục đào tạo nào (tức hệ 10/10 hay 12/12).
- Phần lớn người thuộc thế hệ 6x và 7x sinh sống và học tập tại miền Bắc đều tiếp nhận khung giáo dục phổ thông 10 năm (4 năm tiểu học, 3 năm trung học cơ sở và 3 năm trung học phổ thông).
- Nếu bạn thuộc thế hệ 9x trở đi, chương trình giáo dục phổ thông của cả nước đã được thống nhất với hệ 12 năm (5 năm tiểu học, 4 năm trung học cơ sở và 3 năm trung học phổ thông).
(2) Bạn hoàn thành cấp độ giáo dục nào trong khung đào tạo mà mình được tiếp nhận.
- Nếu bạn đã hoàn thành chương trình tiểu học, bạn có thể ghi 5/12 hoặc 4/10 (với người theo học hệ giáo dục 10 năm).
- Nếu bạn đã hoàn thành chương trình học trung học cơ sở, hãy ghi 9/12 hoặc 7/10 (nếu theo học hệ 10 năm).
- Nếu bạn đã hoàn thành chương trình trung học phổ thông, hãy ghi 12/12 hoặc 10/10 (nếu theo học hệ 10 năm).
Với trường hợp đang theo học tại các cơ sở giáo dục, hoặc dang dở quá trình học tập, bạn có thể cấp nhật thông tin theo đúng bậc học/lớp học mình đã hoàn thành. Ví dụ, nếu bạn đang theo học lớp 12, bạn có thể ghi trình độ văn hóa là 11/12.
4.2. Cách ghi trình độ chuyên môn
Bên cạnh trình độ văn hóa, bạn cũng cần kê khai thông tin trình độ chuyên môn trong sơ yếu lí lịch. Với nội dung này, bạn cần ghi chính xác trình độ chuyên môn cao nhất được chứng nhận (có văn bằng) tại thời điểm kê khai. Nguyên tắc ghi như sau:
- Chuyên môn là gì/ Tức bạn có chuyên môn trong lĩnh vực, công việc nào: Sư phạm, Công nghệ thông tin, Kiến trúc, Kinh doanh, Y khoa….
- Bậc chuyên môn cao nhất của bạn là gì: Cử nhân, Kỹ sư (đối với ngành kỹ thuật với chương trình học 5 năm), Thạc sĩ, Tiến sĩ. Thông tin được ghi trên văn bằng tốt nghiệp mà bạn nhận được.
- Hoặc bạn có thể ghi: Tốt nghiệp Cao đẳng/Đại học + Tên chuyên ngành mình theo học.
- Trình độ chuyên môn được ghi trong các hồ sơ, giấy tờ quan trọng cần thể hiện cả 2 yếu tố trên. Ví dụ:
- Nếu bạn có bằng cử nhân đại học chuyên ngành Marketing, bạn cần ghi trình độ chuyên môn của mình là Cử nhân Marketing.
- Hoặc nếu bạn có bằng Thạc sĩ chuyên ngành Marketing, hãy ghi trình độ chuyên môn là Thạc sĩ Marketing.
4.3. Trình độ văn hóa ghi đại học hay 12/12
Với trường hợp đã tốt nghiệp Trung cấp, Cao đẳng hay Đại học cần ghi trình độ văn hóa như thế nào. Trình độ văn hóa ghi đại học hay 12/12? Liệu có nên ghi đã hoàn thành chương trình Trung cấp, Cao đẳng hay Đại học hay không?
Câu hỏi trên cũng là thắc mắc chung của nhiều người. Thực chất, cách ghi thông tin trên là sai vì có sự nhầm lẫn giữa trình độ văn hóa và chuyên môn. Ngoài ra, trong sơ yếu lí lịch cũng có một phần yêu cầu người lao động kê khai chuyên môn của bản thân. Do đó:
- Nếu bạn đã tốt nghiệp Trung cấp, Cao đẳng, Đại học hay Cao học, trình độ văn hóa vẫn ghi 12/12.
- Đồng thời, ghi trình độ (Cử nhân/Kỹ sư/Thạc sĩ/Tiến sĩ + Tên chuyên ngành) vào mục trình độ chuyên môn.
5. Những lưu ý khi ghi trình độ văn hóa trong hồ sơ cá nhân
Dưới đây tóm lược lại những nội dung quan trọng bạn cần lưu ý trong quá trình kê khai trình độ văn hóa trong hồ sơ cá nhân:
- Ghi trình độ chuyên môn dựa theo hệ đào tạo phổ thông mà mình được tiếp nhận (10 hay 12), không phải ai cũng học chương trình giáo dục 12 năm.
- Nên ghi chính xác mình đã tốt nghiệp hoặc hoàn thành chương trình học lớp mấy trên khung đào tạo phổ thông.
- Trong sơ yếu lí lịch có hai mục trình độ văn hóa và trình độ chuyên môn riêng biệt. Bạn không được nhầm lẫn giữa hai thông tin trên.
Kết luận
Trên đây là toàn bộ nội dung giải đáp thắc mắc trình độ văn hóa ghi đại học hay 12/12 và cách ghi trình độ văn hóa chuẩn. Hy vọng thông tin giúp bạn nắm chắc nguyên tắc ghi trình độ văn hóa. Bạn cũng đừng quên phân biệt mục trình độ chuyên môn và văn hóa để tránh nhầm lẫn trong quá trình kê khai thông tin cá nhân nhé.
